Jeśli jesteś autorem lub planujesz wydać książkę – koniecznie to przeczytaj!

📚 Klauzula bestsellerowa w umowie wydawniczej – co warto wiedzieć? Jeśli jesteś autorem książki lub planujesz jej wydanie, powinieneś wiedzieć, że niektóre zapisy umowy wydawniczej mogą mieć kluczowe znaczenie dla Twojej sytuacji prawnej i finansowej – zarówno teraz, jak i w przyszłości. Jednym z takich zapisów jest klauzula bestsellerowa, która stanowi istotny instrument ochrony praw twórcy.

⚖️ Czym jest klauzula bestsellerowa?

Klauzula bestsellerowa to pojęcie funkcjonujące w obrocie prawnym, które wywodzi się z przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Jej podstawę stanowi art. 44 ust. 1 tej ustawy, który brzmi:

„W przypadku gdy wynagrodzenie twórcy jest niewspółmiernie niskie w stosunku do korzyści nabywcy autorskich praw majątkowych lub licencjobiorcy, twórca może żądać stosownego podwyższenia wynagrodzenia przez sąd.”

📝 Kiedy można powołać się na klauzulę bestsellerową?

Zgodnie z obowiązującym prawem, autor może powołać, jeżeli spełnione są łącznie trzy warunki:

🔹 Wynagrodzenie twórcy jest niewspółmiernie niskie – czyli nieadekwatne do osiągniętych przez drugą stronę umowy korzyści finansowych;

🔹 Twórca jest stroną umowy – dotyczy to umów przenoszących autorskie prawa majątkowe lub udzielających licencji;

🔹 Nabywca praw lub licencjobiorca uzyskał znaczne korzyści z eksploatacji utworu – np. w przypadku, gdy książka nieoczekiwanie staje się bestsellerem, przynosząc wysokie przychody.

🎯 Jaki cel ma klauzula bestsellerowa?

Głównym celem tego rozwiązania jest zapewnienie autorom i wykonawcom uczciwego i proporcjonalnego wynagrodzenia – szczególnie w sytuacjach, gdy po zawarciu umowy utwór okazuje się znacznie bardziej dochodowy niż pierwotnie zakładano.

🛠️ W jaki sposób autor może dochodzić swoich praw?

Proces dochodzenia roszczeń może przebiegać następująco:

1. Negocjacje z nabywcą praw – warto w pierwszej kolejności próbować dojść do porozumienia w sposób polubowny.

2. Wezwanie do zapłaty – formalne pismo zawierające żądanie podwyższenia wynagrodzenia oraz wskazanie podstawy prawnej.

3. Pozew do sądu – jeżeli wcześniejsze działania nie przynoszą efektu, autor ma prawo dochodzić stosownego wynagrodzenia na drodze sądowej.

   
   

Warto pamiętać, że w tego typu postępowaniach konieczne jest wykazanie zarówno rozmiaru korzyści uzyskanych przez drugą stronę, jak i niewspółmierności pierwotnie ustalonego wynagrodzenia.

📣 Co warto zrobić przed podpisaniem umowy wydawniczej?

Zanim podpiszesz jakąkolwiek umowę dotyczącą Twojego utworu – skonsultuj jej treść z prawnikiem specjalizującym się w prawie autorskim. Pomoże Ci to uniknąć niekorzystnych zapisów.

📌 Jako kancelaria oferujemy kompleksowe wsparcie prawne dla twórców – od analizy umów po reprezentację w sporach o wynagrodzenie. Jeśli planujesz wydać książkę lub już masz zawartą umowę z wydawnictwem i podejrzewasz, że Twoje wynagrodzenie jest zaniżone – skontaktuj się z nami.